Stuwmeer aan uitgestelde zorg

Vrijdag 9 april jl. was er in de uitzending van Nieuwsuur om 21:30 op NPO2 uitgebreid aandacht voor het stuwmeer aan uitgestelde zorg als gevolg van de COVID-19 crisis.

Twee Ziekenhuizen uit het zuiden en midden van het land, tw Zuyderland in Limburg en ETZ in Tilburg spraken hun zorgen uit over wachttijd ontwikkeling binnen de planbare, niet urgente zorg. In het ETZ is bekend dat 70 patiënten ernstige complicaties gehad als gevolg van uitgestelde zorg, waarvan er 7 zijn overleden,. Chirurg E.J. Boerma uit het Zuyderland stelde dat hij een jaar lang elke zaterdag zou moeten opereren om zijn wachtlijst weer binnen de perken te krijgen. De heer David Jongen, RvB Zuyderland, merkt op dat hij verwacht dat het Zuyderland 2 jaar nodig heeft om de inhaalzorg weg te werken.

Lange wachttijden

Deze ziekenhuizen vormen helaas geen uitzondering maar bevestigen openlijk de problematiek in het merendeel van ziekenhuizen in Nederland. Wachttijden van 9 maanden tot een jaar zijn meer gebruikelijk dan uitzondering.

Een vertegenwoordiger van het NVA geeft in het programma aan dat er tot november 2020 100000 electieve operaties zijn uitgesteld, daar zijn er inmiddels al tienduizenden bijgekomen. De algemene verwachting is dat de wachtlijsten de komende tijd alleen nog maar zullen toenemen.

Financiële structuur

De financiële structuur in de zorg is door de jaren heen erg complex geworden. De politiek wil dat de groei van de kosten in de zorg binnen de perken blijft, hiervoor zijn in het hoofdlijnen akkoord afspraken gemaakt met Zorgverzekeraars Nederland, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, ZKN etc. Het is echter een ide fixe dat de zorgkosten niet mogen stijgen. Vergrijzing, het toenemende gebruik van dure medicijnen, behandelingen uitvoeren bij patiënten die op termijn in principe niets toevoegen aan de kwaliteit van leven zorgen ervoor de de zorgkosten zullen blijven stijgen. Als de nul lijn wordt gehanteerd voor de groei ten opzichte van groeiende zorgvraag begint het vanzelfsprekend ergens te schuren.

Een financiële uitdaging

De vergoeding die ziekenhuizen van zorgverzekeraars krijgen moet voldoende zijn om de jaarlijkse exploitatie rond te krijgen. Als de vergoeding voor niet geleverd geleverde zorg bij de ziekenhuizen wordt weggehaald dreigen er een aantal “om te vallen”. Dat is niet wat de politiek wil. Zorgverzekeraars willen (terecht?) niet aan ZBC’s betalen voor uitgevoerde behandelingen die al binnen de lumpsum aan ziekenhuizen is betaald. Dus lopen de wachtlijsten op. De patiënt betaalt premie maar krijgt geen behandeling.

Geen wachttijden bij ZBC’s

Binnen ZBC’s zijn er in principe geen extra wachttijden. Er is capaciteit voldoende om een bijdrage te leveren aan het wegwerken van de wachtlijsten. Echter werken wij in Nederland met een budget systeem. Dit houdt in dat een zorgverzekeraar aan ZBC’s een budget ter beschikking stelt om een aantal behandelingen uit te voeren. Als het budget plafond is bereikt krijgt de zorgverlener niet meer betaald voor verdere behandelingen, dus zijn zij genoodzaakt te stoppen met het aannemen van nieuwe patienten.

Volgens de zorgverzekeraars hebben zij in de combinatie ziekenhuizen en zbc’s voldoende zorg ingekocht. Echter kunnen om verschillende redenen de ziekenhuizen de productie niet leveren die is afgesproken maar krijgen wel via een lumpsum systeem de niet uitgevoerde behandelingen betaald gekregen. Er wordt al jaren gesproken over het systeem “het geld volgt de patient”, echter is hier in de praktijk nog niets van terecht gekomen.